Η Κατερίνη (δημοτικές αρχές και κοινωνία των πολιτών) δεν ευτύχησε ή δεν επέλεξε να αποκτήσει ένα μουσείο που να αφορά την τοπική ιστορία και το πολιτισμικό της μωσαϊκό. Το κενό καλύφθηκε μερικώς από την ίδρυση και λειτουργία του τοπικού παραρτήματος των Γενικών Αρχείων του Κράτους, μια δημόσια υπηρεσία που ανήκει στο Υπουργείο Παιδείας.
Στον αντίποδα της έλλειψης θεσμοθετημένων
φορέων η πόλη διαθέτει ένα αρκετά πλούσιο δυναμικό πολιτιστικών φορέων κυρίως
εθνοτοπικού προσανατολισμού (Σύνδεσμος Θρακών, Σύλλογος Λειβαδιωτών, Ποντιακοί
σύλλογοι, Σύλλογος Μικρασιατών, Σύλλογος Αγιοδημητρινών κλπ.) με προεξάρχουσα την Εστία Πιερίδων Μουσών,
έναν πολιτιστικό σύλλογο που ασχολείται με την τοπική ιστορία και τον
πολιτισμό (διαθέτει ποικίλα τμήματα
λαογραφικού ή καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, διοργανώνει φεστιβάλ, συνέδρια,
ημερίδες, εκδόσεις, εκθέσεις κλπ). Πέραν αυτών υπάρχει μια δραστήρια
Κινηματογραφική Λέσχη, δύο ή τρείς θεατρικές ομάδες μία εκ των οποίων (Θέατρο
Πήγασος) εντάσσει στις καλλιτεχνικές της παραγωγές και θέματα από την τοπική
ιστορία και τέλος ο Οργανισμός του Φεστιβάλ Ολύμπου που χρόνια τώρα γεμίζει με
εκδηλώσεις πολιτισμού τα καλοκαίρια της
Πιερίας.
Η σύγκριση με τις άλλες επαρχιακές
πόλεις/πρωτεύουσες όλων των νομών της Θεσσαλίας, Μακεδονίας και Θράκης είναι το
λιγότερο απογοητευτική για την περίπτωση της πόλης μας. Πολίτες της Κατερίνης,
οδηγούμενοι από την ανάγκη ίδρυσης ενός μουσείου προσανατολισμένου στη συλλογή,
ερμηνεία και παρουσίαση των υλικών τεκμηρίων της ιστορίας και του πολιτισμού
της πόλης, δηλαδή των ανθρώπων της, καταθέσαμε στις 15-11-2021 την παρούσα πρόταση την οποία συνυπογράφουν 115 συμπολίτες μας για τη
συγκρότηση ενός τέτοιου φορέα με αποδέκτη τη δημοτική αρχή, για την ίδρυση ενός μόνιμου Μουσείου Πόλης της Κατερίνης.
Η ιστορία της πόλης ανήκει κυρίως στην εποχή
της νεωτερικότητας. Δεν υπάρχουν ίχνη προγενέστερης ζωής, κλασικές ή βυζαντινές
αρχαιότητες, ενώ διατηρούνται ελάχιστα μνημεία του οθωμανικού παρελθόντος και
ακόμη πιο ελάχιστα μνημεία της αστικής ιστορίας της πόλης από την απελευθέρωση
και μέχρι την δεκαετία του 1940 (Αστική
Σχολή Αικατερίνης, το κτήριο του 5ου Γυμνασίου, το αρχοντικό
Τσαλόπουλου). Υπάρχουν όμως, οι άνθρωποι, η ιστορική τους μνήμη, τα διάφορα
τεκμήρια της ζωής τους (αντικείμενα καθημερινής χρήσης, φωτογραφίες, έγγραφα, προφορικές
μαρτυρίες, κ.ά), τα επιτεύγματα του βίου
τους, οι επαγγελματικές, καλλιτεχνικές, αθλητικές, λογοτεχνικές, εικαστικές ή
άλλες προσπάθειές τους.
Τι είναι ένα Μουσείο; Τι κάνει ένα Μουσείο Πόλης;
Σύμφωνα με τον ορισμό του 2007 της ICOM (International Council of Museums):
«Το Μουσείο είναι ένας μη-κερδοσκοπικός, μόνιμος θεσμός/ οργανισμός, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοιχτός στο κοινό, ο οποίος αποκτά, συντηρεί, ερευνά, προβάλλει και εκθέτει την υλική και άυλη κληρονομιά της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντός της, με στόχο την εκπαίδευση, τη μελέτη και την ψυχαγωγία». Η νέα πρόταση της ICOM για το διεθνές συνέδριο του Κιότο του 2019 θέλει τα μουσεία να είναι δημοκρατικοί, πολυφωνικοί χώροι, που λειτουργούν χωρίς αποκλεισμούς και ευνοούν τον κριτικό διάλογο για το παρελθόν και το παρόν. Διατηρούν και διαφυλάσσουν αντικείμενα και διαφορετικές μνήμες για τις μελλοντικές γενιές, και εγγυώνται ίσα δικαιώματα και ίση πρόσβαση στην κληρονομιά για όλους τους ανθρώπους. Τα μουσεία δεν κερδοσκοπούν, είναι συμμετοχικά και διαφανή, και εργάζονται σε ενεργή συνεργασία με και για διάφορες κοινότητες για τη συλλογή, τη διατήρηση, την έρευνα, την ερμηνεία, την έκθεση και την ενίσχυση της κατανόησης του κόσμου, με στόχο να συμβάλουν στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την κοινωνική δικαιοσύνη, την παγκόσμια ισότητα και την πλανητική ευημερία.
Το Μουσείο Πόλης, ειδικότερα, εντοπίζει, συλλέγει, διασώζει, συντηρεί,
ταξινομεί κάθε αντικείμενο που αποτελεί τεκμήριο της ιστορίας και του
πολιτισμού μιας πόλης όπως έγγραφα, έντυπα (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά,
μπροσούρες, αφίσες κ.ά), φωτογραφίες, χάρτες, σχέδια, έργα τέχνης, αντικείμενα
χρηστικά ή αισθητικής απόλαυσης, ψηφιακά ή αναλογικά αρχεία εικόνας και ήχου
(κασέτες, δίσκοι, cd,
dvd
κ.ά). Παράλληλα διαμεσολαβεί την ερμηνεία των υλικών που συλλέγει, προωθεί την έρευνα και την επιστημονικά
τεκμηριωμένη μελέτη της τοπικής ιστορίας, της ιστορικής μνήμης (ατομικής και
συλλογικής) και των αναπαραστάσεων του παρελθόντος στο παρόν. Τέλος παρουσιάζει
θεματικές ή χρονολογικές εκθέσεις που αφορούν τη ζωή και τα έργα των ανθρώπων
της πόλης, προβάλλει συγγραφείς και εκδόσεις, εικαστικούς, κοινωνικές ομάδες
και πολιτιστικούς φορείς, προσελκύει μαθητές και εκπαιδευτικούς, διοργανώνει
ομιλίες, συνέδρια, σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα.
Το Μουσείο Πόλης έχει αντικαταστήσει, διεθνώς, τα τελευταία χρόνια, το
κλασικό ιστορικό μουσείο που συνήθιζε να προβάλει επιλεκτικά τις πιο
αξιομνημόνευτες στιγμές μιας πόλης με επίκεντρο τη δράση και τα έργα των πιο
επίλεκτων μελών της. Το Μουσείο Πόλης
είναι ένα σύγχρονο αστικό μουσείο που διακρίνεται για την πολυπολιτισμικότητα
και πολυσυλλεκτικτότητα των συλλογών του, ενδιαφέρεται για τις «βιωμένες
εμπειρίες των κατοίκων», ασχολείται τόσο με το παρελθόν όσο και με το παρόν της
πόλης και προσεγγίζει την ιστορική κληρονομιά με στόχο την ενδυνάμωση του αισθήματος
αλληλεγγύης και αλληλοκατανόησης των μελών της κοινότητας.
Η πρόταση
1. Προτείνουμε την ίδρυση ενός Μουσείου της
Πόλης της Κατερίνης, πολυσυλλεκτικού, δημοκρατικού, συμμετοχικού, με άξονα τις
βιωμένες ιστορίες των κατοίκων της χωρίς αποκλεισμούς ή επιλεκτικές αφηγήσεις,
όπως αποτυπώνονται στα υλικά τεκμήρια και τις προφορικές μαρτυρίες που θα συλλέγονται, θα ταξινομούνται, θα
ερμηνεύονται και θα παρουσιάζονται προς όφελος των ανθρώπων που ζουν στην πόλη,
της ιστορικής τους μνήμης και της υλικής και άυλης κληρονομιάς τους.
2. Για
την υλοποίηση του έργου είναι απαραίτητη η επιλογή του κατάλληλου χώρου ο
οποίος θα στεγάσει τις παραπάνω δράσεις, η συγκρότηση του καταστατικού χάρτη του φορέα, η θεματική,
χρονολογική ή υλικοτεχνική κατανομή του σε τμήματα ή τομείς (π.χ. τμήμα μουσικού αρχείου, αρχείου
προφορικών μαρτυριών, φωτογραφικού αρχείου, αρχιτεκτονικού αρχείου, ψηφιακών
μέσων, δεκαετίας του ΄40, επαγγελμάτων/επαγγελματιών, έργων τέχνης/πινακοθήκης, βιβλιοθήκης,
επικοινωνίας κλπ), η δημιουργία κανονισμού/οργανισμού λειτουργίας του και η
στελέχωσή του με το κατάλληλο μόνιμο εξειδικευμένο προσωπικό.
3. Παράλληλα προτείνουμε την
πρόβλεψη σύστασης ειδικού τμήματος εθελοντισμού ως βασικού πυλώνα για τη
συγκρότηση και υποστήριξη της λειτουργίας του μουσείου το οποίο θα συνεισφέρει
και θα αλληλεπιδρά με τα στελέχη και τη διοίκηση του μουσείου.
4. Για το σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση του έργου προτείνουμε τη
συνεργασία με σχετικά πανεπιστημιακά τμήματα, φορείς ή εξειδικευμένα άτομα για
την εκπόνηση σχεδίων με στόχο την ανάληψη ερευνητικών έργων ή την ένταξη σε χρηματοδοτικά
προγράμματα που αφορούν την αρχιτεκτονική μελέτη, την κτηριακή κατασκευή, το
μουσειολογικό σχεδιασμό, το μουσειογραφικό πρόγραμμα, τη συγκρότηση βάσεων
δεδομένων, την ψηφιοποίηση των συλλογών κ.α .
5. Προτείνουμε επίσης την πρόσκληση για
συμμετοχή των πολιτών στη χρηματοδότηση, στο σχεδιασμό και στην προσφορά
υλικών ή άυλων τεκμηρίων. Να συγκροτηθούν ομάδες εργασίας πολιτών με
συγκεκριμένους στόχους και σαφώς καθορισμένο αντικείμενο προκειμένου όσο το
δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να ταυτιστούν με την επιδίωξη και να νιώσουν περήφανοι
για τη συνεισφορά τους.
Μέχρι την ωρίμανση.
Μέχρι την ωρίμανση και πραγματοποίηση της πρότασης
ίδρυσης του μουσείου προτείνουμε την άμεση συγκρότηση ενός δημοτικού φορέα π.χ.
Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας και Τεκμηρίωσης, που θα προχωρήσει σε όλες εκείνες
τις προπαρασκευαστικές ενέργειες για τον προγραμματισμό του έργου και τη
συγκρότηση των συλλογών του μουσείου, αφού όπως γνωρίζουμε πολλά τεκμήρια
καταστρέφονται από άγνοια ή από έλλειψη του κατάλληλου φορέα που θα φροντίσει
για τη διάσωσή τους.
Την
πρόταση συνυπογράφουν οι παρακάτω:
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
// ΦΟΡΕΑΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑ
1. Αβακιάν Στέφανος Καθ. Παν/μίου Βrighton, Ηνωμένο Βασίλειο
2. Αγγελή Βάια Φιλόλογος, ιστορικός-Διδακτ. Σχολικής Παιδαγωγικής
3. Αετόπουλος Τάσος Εκπαιδευτικός
4. Αμανατίδης Χάρης Σκηνοθέτης (Θέατρο Πήγασος)-Εκπαιδευτικός
5. Ανδρουλιδάκη Εύα Φιλόλογος
6. Βαρμάζης Νικόλας Συν.Επίκουρος Καθηγητής Α.Π.Θ.
7. Βέργας Ντίνος Φωτογράφος
8. Βεργιώτης Ηλίας Συντ. δάσκαλος
9. Γατσιός Γεώργιος Καθηγητής αγγλικής γλώσσας
10. Γιδαράκου Ιωάννα Ορθοδοντικός-Διδάκτωρ ορθοδοντικής Α.Π.Θ.
11. Γραβάνη Θεοδώρα Ιδιωτικός υπάλληλος-Εκπαιδευτικός
12. Γραίκος Νικόλαος Διδάκτ. ιστορίας τέχνης-Συγγραφέας-Εκπ/κός
13. Γραίκου Γεωργίοα ΜΔΕ Αρχαιολογίας ΑΠΘ-Αρχαιολόγος
14. Δαλαλάκης Χαράλαμπος Γεωπόνος
15. Δαραξής Σταύρος Ασφαλιστής-Σύμβουλος αστικών ακινήτων
16. Ελευθεριάδου Σημέλα Δασολόγος
17. Ελευθεριάδου Σοφία Φιλόλογος
18. Εστία Πιερίδων Μουσών Πολιτιστικός Σύλλογος
19. Ευμορφίδου Νόπη Δημ. υπάλληλος, Πολιτικός επιστήμονας
20. Ζαζόπουλος Ιωάννης Τραγουδιστής
21. Ζαρώτης Διονύσιος Φιλόλογος, μέλος ΔΣ Εστίας Πιερίδων Μουσών
22. Ζερτικανίδου Χρύσα Λογίστρια, Μέλος ΔΣ ΠΣ Παναγία Σουμελά
23. Ζωγράφου Αναστασία Πολιτικός επιστήμων
24. Θεοδωρίδης Κυριάκος Μέλος Τοπικού Συμβουλίου Άνω Αγιάννη
25. Θωμαϊδης Θεόδωρος Γιατρός
26. Ιωαννίδου Τίνα Ηθοποιός (Θέατρο Μω)
27. Καζταρίδης Ιωάννης Διδάκτορας Ιστορίας-Συγγραφέας-Εκπαιδευτικός
28. Καλλιφατίδης Αλέξανδρος Γιατρός-Μουσικός
29. Καλπακτσόγλου Παρασκευάς Γεωπόνος-Πρώην δ/ντής ΝΕΛΕ Πιερίας & ΙΕΚ Κατερίνης
30. Κάλφας Αντώνιος Φιλόλογος-ποιητής
31. Κανταρτζής Γεώργιος Δημοσιογράφος-Εκδότης
32. Καραθάνα Γιαννούλα Συνταξιούχος-Πρώην Δ/ντρια Ν.Υ. Ψ.Ν.Π.Ο.
33. Καραθάνος Θάνος Τραγουδιστής
34. Καραμπουλάκη Ιωάννα Μέλος Συλλόγου "Αλκυονίδα"
35. Κασιμίδης Άρης Συντ. δάσκαλος-Πρώην Πρόεδρος Ποντιακού Συλλόγου Π.Σουμελά
36. Κελερμένου Άννα Εικαστικός, Απόφοιτος Σχολής Καλών Τεχνών
37. Κορτσάρη Ευγενία Λογοτέχνης (Γ.Γ. Ένωσης Συγγραφέων Πιερίας)
38. Κόσυβας Θάνος Γραφίστας-Συγγραφέας
39. Κοτίδου Σωτηρία Φιλόλογος-Συγγραφέας
40. Κουκιώτης Δημήτριος Δικηγόρος
41. Kουρουζίδης Σάκης Διδ. σεισμολογίας, Δ/ντής Ευωνύμου Οικολ. Βιβλιοθήκης
42. Κουρτίδης Ανέστης Επιχειρηματίας
43. Κωτούλας Θέμης Δημοσιογράφος
44. Λιάκος Δημήτριος Δικηγόρος
45. Μαλτζάρη Λίνα Κοινωνική Λειτουργός
46. Μάνος Σωτήριος Μηχανικός Οικονίας και Διοίκησης
47. Ματθαίου Όλγα Μουσικολόγος-Μέλος Ομάδας Προφ.Ιστορίας Κατερίνης
48. Μαυρίδης Ευθύμιος Δ/ντής ορχήστρας
49. Μισιτσάκης Αθανάσιος Ερευνητής/Συγγραφέας τοπικής ιστορίας
50. Μόσχης Βασίλειος Καθηγητής, Συγγραφέας, Αρθρογράφος
51. Μπαλιάκας Γεώργιος Σκηνοθέτης-Εκπαιδευτικός
52. Μπικηρόπουλος Θεοχάρης Συγγραφέας-Βlogger
53. Mπλάτζας Λάζαρος Συντ. Πολιτικός Μηχανικός
54. Μπόζιος Παναγιώτης Δικηγόρος
55. Μπουκουβάλα Μαρία Εκπαιδευτικός
56. Μπρουσκέλης Χρ. Χαράλαμπος Δικηγόρος-Πρώην Πρόεδρος Δικ. Συλλόγου
57. Μπρουσκέλης Χρήστος Δικηγόρος-Μέλος Συλλόγου"Αλκυονίδα"
58. Μυστακίδης Κώστας Ηθοποιός (Θέατρο Μω)
59. Ναβριζίδης Χαράλαμπος Συνθέτης/Καθ. Ανωτ. Θεωρητικών Δημ. Ωδείου
60. Νταβασίλη Γιώτα Πρόεδρος Συλλόγου "Αλκυονίδα"
61. Ξανθόπουλος Χρήστος Δικηγόρος
62. Ξαφόπουλος Αλέξανδρος Δικηγόρος
63. Παντελίδης Ιωάννης Δ/ντης 3ου Γ.Ε.Λ. Κατερίνης
64. Πάντζαλη Παναγιώτα Δημοτική υπάλληλος
65. Παξιμαδάκη Ειρήνη Φιλόλογος
66. Παπαγεωργίου Πάρης Δρ. Ιστορίας-Συγγραφέας-Εκπαιδευτικός
67. Παπαδόπουλος Κων/νος Δημ. υπάλληλος
68. Παπαδοπούλου Παναγιώτα Φιλόλογος-Γ.Γ.Εστίας Πιερίδων Μουσών
69. Παπαδοπούλου Σοφία Έμπορος
70. Παπαθανασίου Θωμάς Δικηγόρος
71. Παπακωνσταντίνου Χρήστος Δημοσιογράφος
72. Παπουτσίδης Κων/νος Πολιτικός μηχανικός
73. Παρασκευαϊδου Σταυρούλα Μηχανικός-Μέλος Ομ. Προφ. Ιστορίας Κατερίνης
74. Πετρίδης Αριστείδης Πρόεδρος Συλλόγου ΒΕΝΙΑΜΙΝ
75. Ποικιλίδης Ιωάννης Ερευνητής-Μέλος Ομ. Προφ. Ιστορίας Κατερίνης
76. Προβατίδης Κυριάκος Εκδότης-Βιβλιοπώλης
77. Προκοπίδης Δημήτριος Ιατρός-Μέλος Δ.Σ. Ένωσης Ποντίων Πιερίας
78. Ραφαηλίδου Μαρίνα Απόφοιτος Αρχαιολογίας
79. ΣΑΔΑΣ Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Πιερίας
80. Σαμαρτζίδης Χαράλαμπος Γεωπόνος-Υπάλληλος Π.Ε. Πιερίας
81. Σαχινίδης Ιωάννης Δικηγόρος
82. Σιβρής Περικλής Εκπ/κός-Απόφ. Ιστορ. Αρχ. Διαχ. Πολ/κών Αγαθών
83. Σιδηρόπουλος Ιωάννης Δικηγόρος-Λογοτέχνης
84. Σιούμη Αικατερίνη Φιλόλογος-Δημ. υπάλληλος
85. Σιούμη Θωμαή Εκπ/κός
86. Σκλιοπίδου Μαρία Γκαλερίστα (Αίθουσα τέχνης ΧΡΥΣΑ)
87. Σταυράκη Μυρσίνη Εκπ/κός
88. Συμεωνίδης Στάθης Εκπ/κός
89. Σφέτσα Ελισάβετ Φιλόλογος
90. Σφήκας Φώτης Τραγουδιστής
91. Τερζόπουλος Μενέλαος Ιατρός-Πρώην Δήμαρχος Κατερίνης
92. Τζιτζιλή Στέλλα Οδοντίατρος-Πρόεδρος Εστίας Πιερ. Μουσών
93. Τίγκας Κων/νος Έμπορος
94. Τολιοπούλου Άννα Εκπ/κός
95. Τόνας Κων/νος Δικηγόρος
96. Τσιαμπέρας Αθανάσιος Συντ. Δημ. Υπάλληλος
97. Τσικλιάς Φοίβος Φιλόλογος
98. Τσιλιγκιρίδης Σπύρος Εικαστικός/Graphic designer
99. Τσιλιγκιρίδου Ευδοκία Graphic designer
100. Τσιτλακίδης Ηλίας Πολιτικός μηχανικός
101. Τσιώλης Γεώργιος Δικηγόρος
102. Τσομίδου Μπέτυ Καθηγήτρια πιάνου
103. Φούκης Θανάσης Εκπαιδευτικός
104. Φωτιάδης Νικόλαος Επιχειρηματίας
105. Χαϊλατζίδου Βέτα Δημοσιογράφος
106. Χαϊλατζίδου Γνωσούλα Εκπαιδευτικός
107. Χαλατζούκας Ευθύμιος Δικηγόρος
108. Χαλκίδου Περιστέρα Μέλος Συλλόγου "Αλκυονίδα"
109. Χανδόλιας Νικόλαος Δικηγόρος
110. Χατζηγιάννης Περικλής Δημοσιογράφος
111. Χατζηιωαννίδης Κοσμάς Σκηνοθέτης (Θέατρο Μω)
112. Χατζηκωνσταντίνου Θεολόγης Φυσικός
113. Χιονίδης Γεώργιος Δικηγόρος
114. Χρυσοχοϊδου Μαρία Γενικά Αρχεία του Κράτους Πιερίας
115. Ψωμιάδης Ευστάθιος Φωτογράφος
