Φρέντυ Γερμανός: «Επί παντός επιστητού»

 

Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαγεωργίου

Εκπομπή «Εκ βαθέων»

(Απόσπασμα)

Γιάννης Παπαγεωργίου :Καλεσμένος μας απόψε είναι ο Φρέντυ Γερμανός, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει γράψει είκοσι δύο (22) βιβλία, θεατρικά σενάρια, σενάρια για την τηλεόραση.

Καλώς ήρθατε κ. Γερμανέ και ευχαριστούμε πολύ για τη συνομιλία μας.

Φρέντυ Γερμανός : Μού δίνει πολλή χαρά κ. Παπαγεωργίου που βρίσκομαι στην πόλη σας και που συνομιλώ μαζί σας.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Το θέμα για το οποίο θα μιλήσετε είναι «Το χιούμορ στη ζωή μας» και ήθελα κ. Γερμανέ να μιλήσουμε γι’ αυτό, καθώς έχετε γράψει και χρονογραφήματα και ευθυμογραφήματα. Θυμάμαι το ΕΒΓΑ της γειτονιάς σας που το είχατε ταράξει.

Φρέντυ Γερμανός :Τις πρες κόνφερανς τις είχα κάνει στο ΕΒΓΑ της γειτονιάς. Εγώ έκανα ερωτήσεις στον κυβερνητικό εκπρόσωπο, εκείνος όμως δεν μου έδινε απαντήσεις.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Όλα αυτά με μία διάθεση άκρως χιουμοριστική.

Φρέντυ Γερμανός :Σκωπτική.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Θα ήθελα λοιπόν να δώσουμε μία διάσταση σ’ αυτό που εννοούμε χιούμορ, τι είναι; Είναι αυτό το φλεγματικό αγγλοσαξονικό, είναι μία σκληρή σάτιρα, ένα χοντροκομμένο αστείο, τι ακριβώς σημαίνει;

Φρέντυ Γερμανός :Σίγουρα όχι χοντροκομμένο αστείο, δεν ταιριάζει σε μένα που, αν και Γερμανός, είμαι Έλληνας. Χιούμορ λένε οι Εγγλέζοι, που έχουν κατασκευάσει άλλωστε και τη λέξη, είναι να γελάς πρώτα με τον εαυτό σου και μετά με τους άλλους. Να σαρκάζεις τον εαυτό σου, ώστε να έχεις το δικαίωμα να σαρκάζεις και τους άλλους. Από εκεί και πέρα η προέκτασή του είναι η σάτιρα.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Κι εσείς το κάνετε, αυτοσαρκάζεστε;

Φρέντυ Γερμανός :Από εκεί ξεκινάω πάντοτε. Πάντα ξεκινάω από την ικανότητα, από το αν μπορώ να δω τον εαυτό μου στον καθρέφτη για να γελάσω με τα στραβά που έχει η φάτσα μου και μόνο τότε μπορώ να γελάσω με τα στραβά που έχει η φάτσα των άλλων. Συμβολικά το λέω αυτό, η φάτσα του τόπου, τα στραβά του τόπου.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Είχα διαβάσει σε μια συνέντευξή σας, σας ρώτησαν σχετικά με το Κωνσταντίνο Καραμανλή αν έχετε επαφές και είχατε πει ότι «Μόλις μου είπε τη δολοφονική λέξη πάχυνες, δεν του μίλησα». Εκεί δώσατε χιουμοριστική διάθεση;

Φρέντυ Γερμανός :Εκεί είχα χάσει το χιούμορ μου, να, είδατε, καμιά φορά το χάνουμε το χιούμορ μας, κάνουμε τώρα ολόκληρη φιλοσοφία πόσο χιούμορ έχουμε επάνω στον εαυτό μας. Στο θέμα του πάχους είχα μία αδυναμία, γιατί τώρα έχω αδυνατίσει ευτυχώς, έχω χάσει δέκα κιλά από τότε που μου το είπε ο Καραμανλής, αλλά η λέξη «πάχυνες» πριν από δέκα δεκαπέντε χρόνια με πυροβολούσε κανονικά. Μπορούσες να με πεις καταχραστή, δολοφόνο, λωποδύτη αλλά ότι πάχυνα εκεί ήταν κάτι που δεν μπορούσε να το σηκώσει ο οργανισμός μου. Και όντως του είχα θυμώσει. Και όντως επί μερικά χρόνια έγραφα κάτι δηλητηριώδη χρονογραφήματα εναντίον του Καραμανλή, τόσο που ο διευθυντής της εφημερίδας, ο Σεραφείμ Φυντανίδης μου λέει «Μα τι έχεις με τον Καραμανλή;» Του λέω «έχουμε κάτι πολιτικές διαφορές». Δεν του είπα ότι πάχυνα.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Από αυτήν τη δολοφονική λέξη ξεκινήσατε και γράφατε εναντίον του;

Φρέντυ Γερμανός :Όχι, βέβαια, κάνω πάλι χιούμορ στο εαυτό μου αλλά με είχε πειράξει αυτό. Ήταν άλλα πράγματα στα οποία διαφωνούσα. Αργότερα συμφιλιωθήκαμε, μου είπε κάποια στιγμή αδυνάτισες και χωρίς να είναι αυτό το οριακό σημείο της συμφιλίωσης κατάλαβα ότι έχει κάνει αρκετά σημαντικά πράγματα για τον τόπο.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Αυτή η διάσταση του Έλληνα να απομυθοποιεί τους ηγέτες του, είναι καλή ή κακή;

Φρέντυ Γερμανός :Το να απομυθοποιείς δεν είναι κακό, δείχνει ένα κριτικό μυαλό που είναι απαραίτητο σε ένα λαό αλλά από την απομυθοποίηση ως τη σκανδαλοθηρία, ως τη διάθεση να βρούμε πάση θυσία κάποιο σκάνδαλο, αυτό είναι κακό, γιατί υπονομεύει τη δημοκρατία.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Θεωρείτε εσείς κ. Γερμανέ ότι τα τελευταία χρόνια έχει υποβαθμισθεί η πολιτική ζωή, έχουμε μπει σε μια ατελείωτη δίνη λασπολογίας;

Φρέντυ Γερμανός :Ναι, έχουμε μπει αλλά δεν είναι η πρώτη φορά, επειδή το ακούω που το λένε, σας λέω ότι εγώ δεν το έχω πει ποτέ αλλά πιστεύω ότι ο τόπος αυτός έχει περάσει σ’ όλα αυτά τα χρόνια του ελεύθερου βίου του ανάλογες φάσεις πάρα πολλές. Δηλαδή μη νομίζετε ότι σήμερα είμαστε στην κορύφωση της πολιτικής λασπολογίας, έχουμε περάσει πολύ χειρότερες φάσεις. Πιστεύω ότι έχουμε περάσει και παλαιότερα άλλες φάσεις και επί Χαριλάου Τρικούπη, ιδίως τον περασμένο αιώνα που ακόμα αναζητούσαμε την προσωπικότητα μας και φτιάχναμε κράτος. Συνεπώς έχει περάσει ο τόπος από χειρότερες φάσεις, και ο τόπος περνάει κρίσιμες ώρες και η δημοσιογραφία περνάει κρίσιμες ώρες.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Ακούγονται πολλά για κρίση αξιών, θεσμών δημοκρατίας

Φρέντυ Γερμανός :Κρίση δημοκρατίας δε νομίζω ότι υπάρχει. Κρίση θεσμών με την έννοια ότι υπονομεύονται και δέχονται λάσπη, ναι, αλλά πιστεύω ότι είναι αρκετά δυνατή η δημοκρατία μας για να τους αντέξει.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Γίνατε συγγραφέας,  είκοσι δύο βιβλία   έχετε γράψει.

Φρέντυ Γερμανός :Ναι, όμως αυτά που με εκφράζουν είναι τα τελευταία.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Να σας πω τη δική μου προτίμησή μου, είναι το βιβλίο σας «Γυναίκα από βελούδο».

Φρέντυ Γερμανός :Και η δική μου. Μαζί με την «Εκτέλεση» είναι αυτά που με εκφράζουν περισσότερο, γιατί κυρίως περνούν την ιστορία και αυτό για μένα είναι ένας καημός που δεν ξέρουμε την ιστορία μας, δεν ξέρουν τα νέα παιδιά δεν ξέρουν την ιστορία μας. Περνώ την ιστορία μέσα από ανθρώπινες ιστορίες. Μέσα από ανθρώπινους καημούς και ανθρώπινα δράματα, από έρωτες ανθρώπων περνά η Ελληνική ιστορία. Αυτό είναι ότι σημαντικό έχουν πετύχει η «Γυναίκα από βελούδο» και «Η εκτέλεση».

Τελικά καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το βιβλίο είναι πάντα κάτι άλλο. Το βιβλίο αφήνει και το συγγραφέα να πλάσει τους ήρωές του όπως θέλει και τον αναγνώστη να συμπληρώσει με τη φαντασία του αυτό που δεν του έχει δώσει ενδεχομένως ο συγγραφέας. Αυτό η τηλεόραση το αποκλείει, του δίνει ατόφια τα πράγματα όπως θέλει εκείνη κι αυτό είναι ένας εγκλωβισμός. Γι’ αυτό λέω να γράψω τώρα τη συνέχεια της «Εκτέλεσης» που είναι τα ερωτικά της Κορσικής, όχι τη συνέχεια, το συμπλήρωμα. Λέω να κάνω τη μεγάλη υπέρβαση κι εγώ, όπως ο Αντώνης Σαμαράς και να το σκηνοθετήσω ο ίδιος.

Γιάννης Παπαγεωργίου :κ. Γερμανέ, έχετε συνδέσει το όνομά σας με κάποιες συνεντεύξεις. Συνεντεύξεις υψηλών προσώπων και πολλές. Θέλετε να μας μιλήσετε για κάποιους ανθρώπους ξεχωριστούς που γνωρίσατε και ορισμένα περιστατικά που σας εντυπωσίασαν;

Φρέντυ Γερμανός :Τώρα μ’ αιφνιδιάζετε, γιατί καταλαβαίνετε μία τόσο μεγάλη πορεία στο επάγγελμα συνδέεται με πάρα πολλά πρόσωπα. Ο πρώτος που με εντυπωσίασε, μπορώ να πω με άφησε περίπου άναυδο, όταν τον γνώρισα, ήταν ο Τζον Κέννεντυ.

Ήμουν είκοσι έξι ετών και μου έκανε εντύπωση, μπήκαμε καμιά εικοσαριά δημοσιογράφοι στο γραφείο του, το 1961 έγινε αυτό, εγώ ήμουν από την Ελλάδα, ήταν ένας από κάθε χώρα. Πραγματικά ήμουν πολύ τυχερός είκοσι έξι ετών να γνωρίσω τον Τζον Κέννεντυ. Ο Κέννεντυ διάβαζε ένα βιβλίο τότε, εκείνη την ώρα που μπήκαμε στο Γραφείο του. Φαντάζομαι θα ήταν ένα βιβλίο με πολεμικά ή πολιτικά δοκίμια. Και μ’ αυτό το βιβλίο σκέπασε το κόκκινο τηλέφωνο, είναι το τηλέφωνο του πολέμου, αν ξέρετε. Αυτό που συνδέεται με τη Νεμπράσκα που δίνει εντολή για τους πυραύλους. Λοιπόν μ’ αυτό το βιβλίο σκέπασε το κόκκινο τηλέφωνο και μας μίλησε. Είχα την περιέργεια να πλησιάσω και να δω ποιο ήταν αυτό το βιβλίο. Ήταν μια συλλογή ποιημάτων του Ρόμπερτ Φροστ. Ο Κέννεντυ ήταν ένας άνθρωπος που διάβαζε πολλή ποίηση, ήταν ένας διανοούμενος που είχε πάρα πολύ χιούμορ. Και είχε όραμα. Δεν ξέρουμε αν θα γινόταν μεγάλος πρόεδρος αλλά είχε όλα τα στοιχεία να γίνει. Αυτός ήταν ένας άνθρωπος σπουδαίος. Μαγεύτηκα πάρα πολύ, μιλήσαμε μία με μιάμιση ώρα και με εντυπωσίασε πάρα πολύ με το όραμά του και το χιούμορ του, το χιούμορ είναι μία πάρα πολύ σημαντική ιστορία. Με μάγεψε.

Από άλλους, κάποιοι συγγραφείς, ο Στάινμπεκ, ο Φώκνερ, κάποιοι ηθοποιοί, η Έλλη Λαμπέτη ήταν μια πολύ αγαπημένη μου φίλη, ξαναγυρίζω σ’ αυτήν γιατί πιστεύω ότι ο ίσκιος της υπάρχει πάντα επάνω μας, η Μελίνα Μερκούρη ήταν μια σημαντική Ελληνίδα, ο Μάνος Κατράκης από τους Έλληνες.

Στους πολιτικούς θυμάμαι πάντα με συγκίνηση τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο που του πήρα την τελευταία συνέντευξη, είκοσι μέρες πριν πεθάνει για τον Ίωνα Δραγούμη. Μού μίλησε για τον Ίωνα Δραγούμη που τον είχε γνωρίσει και με παρακάλεσε πριν ξεκινήσει η συνέντευξη να μην τον κουράσω. Του λέω "μόνο πέντε λεπτά κ. Πρόεδρε". Μιλήσαμε μία ώρα κι έχω πολλές τύψεις βέβαια γι’ αυτό το πράγμα. Αλλά θυμάμαι την ευγένειά του, δεν διέκοψε καθόλου τη συνέντευξη, έτρεχε ο ιδρώτας από το πρόσωπό του, εκείνος συνέχιζε να μιλάει μαζί μου και το πρώτο πράγμα που έκανε, όταν τελείωσε η κουβέντα και χαμήλωσαν τα φώτα, ήταν να γυρίσει προς τον καμέραμαν και το συνεργείο και τους είπε «Με συγχωρείτε που σας κούρασα». Αυτό δείχνει την ευγένεια αυτού του ανθρώπου, του ιππότη αυτού. Πιστεύω ότι μπορεί να έκανε πολιτικά λάθη ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, όπως κάνουν όλοι, αλλά στην τελευταία φάση της ζωής του ήταν πραγματικά ένας ιππότης της πολιτικής.

Γιάννης Παπαγεωργίου :Ο Φράνσις Φουκουγιάμα είχε πει ότι ήρθε το τέλος της ιστορίας. Εμείς μπορούμε να πούμε ότι, μελετώντας όπως είπατε ιστορία, επαναλαμβάνονται τα γεγονότα;

Φρέντυ Γερμανός :Πολλά έχουν λεχθεί. «Ήρθε το τέλος το κόσμου», «Το τέλος της ιστορίας» «ήρθε το τέλος της Ελλάδας». Το τέλος δεν έρχεται έτσι εύκολα. Ο άνθρωπος, το είχε πει αυτό ο Ουίλιαμ Φώκνερ, όταν πήρε το βραβείο Νόμπελ σε μια εποχή πολύ δύσκολη για την Αμερική, στον πόλεμο της Κορέας το 1950. Είχε πει «Ο άνθρωπος δεν επέτυχε, ούτε θα αποτύχει ποτέ». Είναι κάτι που με εκφράζει και μένα. Και ειδικά για τον τόπο μας το πιστεύω αυτό, πιστεύω ότι το ελληνικό κύτταρο έχει ένα κέλυφος πολύ σκληρό που δεν φαίνεται και που αναδύεται στις δύσκολες ώρες. Παρόλη την ισοπέδωση που υπάρχει. Θα περάσει η ισοπέδωση. Η ισοπέδωση περνάει, οι άνθρωποι περνούν.