Πάει ο παλιός ο χρόνος
Τι είναι ο χρόνος; Είναι το φυσικό μέγεθος που επηρεάζει την παραγωγή και εξέλιξη των φαινομένων και μελετάται από τις φυσικές επιστήμες και τη φιλοσοφία; Είναι μια οντότητα αυθύπαρκτη, που ασκεί επίδραση στα συμπαντικά γεγονότα και στις ζωές μας, συντελώντας από τη μια στην παραγωγή δημιουργικών έργων και ενισχύοντας τη ζωή και από την άλλη προκαλώντας φθορά, γήρας και θάνατο; Έχει δύναμη ο χρόνος, ή είναι μια κούφια αίσθηση, που απλώς συνοδεύει τα γεγονότα;
Συνηθίζουμε ασυνείδητα, να δίνουμε αξία στο χρόνο, θεωρώντας ότι έχει τη δύναμη να καθορίζει τις εξελίξεις των πραγμάτων, τόσο ως υλικών όντων, όσο και ως λειτουργικών διαδικασιών που επιφέρουν μεταβολές. Έτσι, όχι μόνο μετράμε το χρόνο, χωρίζοντας την κίνηση της γης γύρω από τον ήλιο σε μικρά, ίσα διαστήματα - μήνες, ημέρες, ώρες κλπ. – αλλά θεωρούμε ότι η παρέλευση του χρόνου προκαλεί μεταβολές. Όσο ψευδαισθησιακό είναι ότι ο ήλιος κινείται από την ανατολή προς τη δύση, άλλο τόσο ψευδαισθησιακή είναι αντίληψη ότι ο χρόνος παράγει αυτή την κίνηση.
Στην πραγματικότητα, ο χρόνος είναι, όχι μόνο τελείως αδύναμος να επηρεάσει τα συμβαίνοντα, αλλά είναι και ανύπαρκτος ως υπόσταση. Χρόνος δεν υφίσταται πουθενά. Είναι απλώς μια αίσθηση, που παράγεται σε μας από την αντίληψη των μεταβολών των πραγμάτων. Μια αντίληψη, όπως εκείνη των χρωμάτων, που παράγεται από την εγκεφαλική ερμηνεία των συχνοτήτων του φωτός και όπως εκείνη των ήχων, που παράγεται από την εγκεφαλική ερμηνεία των ηχητικών συχνοτήτων. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει, ότι οι αισθήσεις των χρωμάτων, των ήχων και της ατέλειωτης ποικιλίας των άλλων αντιλήψεων να χάνουν την ομορφιά τους για εμάς. Το κάλλος, ακόμη και ως εγκεφαλική ερμηνεία του κόσμου, δεν παύει να είναι υπέροχο!
Το πράγμα μάλλον είναι απλούστερο από αυτό που φαίνεται. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα πάντα μεταβάλλονται, αλλάζοντας θέση στο χώρο και αλλάζοντας σχήμα στη μορφή τους. Για παράδειγμα, ο ήλιος φαίνεται ότι κινείται από την ανατολή προς τη δύση, η μέρα εναλλάσσεται με τη νύχτα, τα φύλλα των δέντρων από πράσινα και θαλερά γίνονται κίτρινα και μαραμένα, εμείς από το σφρίγος της νιότης καταλήγουμε στην αδυναμία των γηρατειών κλπ. Οι μεταβολές αυτές που αντιλαμβανόμαστε, παράγουν την αίσθηση του χρόνου. Αν δεν άλλαζε τίποτα, αν όλα ήταν ακίνητα και αμετάβλητα, δεν θα είχαμε τέτοια, χρονική αίσθηση. Επομένως δεν παράγει ο χρόνος τις μεταβολές, αλλά οι μεταβολές παράγουν την αίσθηση του χρόνου. Η φράση, «ο χρόνος είναι χρήμα», είναι μια σκέτη ανοησία, διότι το χρήμα δεν το παράγει ο χρόνος αλλά η ενέργεια που καταβάλλει ο άνθρωπος. Αν κάποιος άφραγκος παραμένει αραχτός, όσα χρόνια κι αν περάσουν, όχι μόνο δεν θα κερδίζει χρήματα, αλλά θα γίνεται ακόμη πιο άφραγκος. Το ίδιο ανόητη είναι και η φράση, «ο χρόνος γιατρεύει τα πάντα», διότι οι παθήσεις γιατρεύονται από τις επιτυχείς μεταβολές στο σώμα και στην ψυχή, που απαιτούν καταβολή ενέργειας, και όχι από την παρέλευση του χρόνου.
Λόγω λοιπόν της αντίληψης από εμάς των μεταβολών και της ικανότητάς μας να θυμόμαστε τις διάφορες μορφές των μεταβολών (αφού διαθέτουμε μνήμη), χωρίζουμε την αντίληψή μας για τα πράγματα σε αυτό που ήταν πριν τη μεταβολή (παρελθόν) και σε αυτό που είναι μετά τη μεταβολή (παρόν). Η εμπειρία αυτή, μας οδηγεί στη γνώση, ότι και η τωρινή μορφή των πραγμάτων θα μεταβληθεί, οπότε παράγεται η αίσθηση του μέλλοντος.
Συνοψίζοντας: Η αντίληψη των μεταβολών των όντων από εμάς, παράγει την αίσθηση του χρόνου, στη βάση των μορφών τους, που υπήρχαν, που υπάρχουν και που θα υπάρξουν. Ο χρόνος λοιπόν είναι μια αίσθηση, δίχως καμιά απολύτως δύναμη.
Όπως και να έχει όμως, η ευχή «καλή νέα χρονιά», που συνηθίζουμε να δίνουμε και να παίρνουμε, παρόλο που αναφέρεται σε κάτι μη υπαρκτό, στο χρόνο δηλαδή, δεν πειράζει να χρησιμοποιείται, αφού εκφράζει, στην πραγματικότητα, αυτό που εννοούμε, δηλαδή οι μεταβολές των μελλοντικών γεγονότων να είναι προς όφελός μας. Στο πνεύμα αυτό, εύχομαι «καλή νέα χρονιά», σε όλους τους ανθρώπους, με υγεία, ειρήνη και προκοπή!
